Esiona Konomi
Ripërtëritja e rregullt e Gjykatës Kushtetuese, një element themelor i Kushtetutës për të ruajtur balancën e pushteteve, është përballur me një sfidë të re. Mazhoranca dhe opozita duket se kanë arritur një kompromis të heshtur për të shmangur këtë rregull, duke zgjatur mandatet e disa gjyqtarëve dhe duke rrezikuar balancën e përbërjes së institucionit.
Mazhoranca ka bërë lëvizjen e saj të parë me procedurën për zëvendësimin e gjyqtares Elsa Toska, e cila u largua para përfundimit të mandatit të saj, duke caktuar një mandat deri në vitin 2028 në vend të vitit 2025. Kjo veprimtari ka hasur në një heshtje të opozitës, që në rastin e gjyqtares Sonila Bejtja, një emërim i Presidentit të mëparshëm Meta, gjithashtu përpiqet të zgjatë mandatin përtej afatit të rregullt.
Në këtë situatë, profesorja e së drejtës kushtetuese Aurela Anastasi ka ngritur shqetësimin se Gjykata Kushtetuese duhet të marrë përgjegjësinë për të garantuar respektimin e rregullave të përtëritjes. Sipas saj, Gjykata është organi që duhet të vendosë kufijtë dhe të mbrojë pavarësinë institucionale. Në mungesë të vendimeve të qarta nga Gjykata, hapësira për manovrat politike është zgjeruar.
Nga ana tjetër, heshtja e mazhorancës dhe opozitës për këtë çështje ka ngritur dyshime për një marrëveshje të heshtur, që shkon përtej interesave të përkohshme politike. Në vitin 2028, kjo shmangie nga skema e përtëritjes rrezikon të sjellë një krizë të thellë, duke e bërë Gjykatën Kushtetuese të pafuqishme për të mbrojtur Kushtetutën.
Gjetjet kryesore të hulumtimit:
- Skema e ripërtëritjes në Kushtetutë: Parashikon zëvendësimin e 1/3 së gjyqtarëve çdo tre vjet për të ruajtur balancën midis institucioneve që i emërojnë.
- Mungesa e vendimeve të Gjykatës Kushtetuese: Përgjegjësia bie mbi këtë institucion për të interpretuar dhe zbatuar rregullat e përtëritjes.
- Politika dhe kompromiset: Mazhoranca dhe opozita duket se janë të interesuara për të zgjatur mandate për përfitime politike afatgjata.
- Rreziku i krizës: Nëse rregullat nuk respektohen, në vitin 2028 Gjykata Kushtetuese mund të përballet me një boshllëk institucional të thellë.
Për të lexuar artikullin e plotë dhe për të kuptuar më shumë rreth sfidave dhe krizës së mundshme të vitit 2028, klikoni këtu: https://ina.media/2024/12/06/politika-bashkohet-per-te-permbysur-skemen-e-riperteritjes-ne-gjykaten-kushtetuese/
